วาระที่ 4 ตรัสหมายเอากำเนิด 2 หลัง เพราะว่า วาระที่ 4 นั้นยังไม่มีในกำเนิด
2 หลัง เพราะความที่สฬายตนะเกดขึ้นทุกเมื่อในกำเนิด 2 หลังนั้นแล.
ก็โดยลำดับแห่งคำเพียงเท่านี้ องค์ใดที่กล่าวในวาระทั้ง 4 ว่า
องค์ปฏิจจสมุปบาทใด ในวาระใด
ที่ตรัสไว้โดยประการอื่น และแม้องค์ปฏิจจ-
สมุปบาทใด ที่ไม่ตรัสไว้ในวาระใด องค์-
ปฏิจจสมุปบาทใด เป็นปัจจัยแก่องค์ปฏิจจ-
สมุปบาทใด โดยประการใด พึงเข้าไป
กำหนดองค์ทั้งหมดนั้น ดังนี้.
การแสดงความแห่งคาถา ย่อมเป็นอันข้าพเจ้ากระทำแล้ว ด้วย
ประการฉะนี้ .
ต่อจากจตุกะนี้ไป บัณฑิตพึงทราบ
นัยทั้งหมดนี้ และควานต่างกัน แม้ในจตุกะ
อื่น โดยทำนองนี้นั่นแหละ.

ว่าด้วยเหตุจตุกะ

(บาลีข้อ 278)
บรรดาจตุกะเหล่านั้น นัยที่ตรัสไว้ในปัจจยจตุกะก่อนนั้น ปรากฏ
ชัดแล้วในจตุกะทั้งหมดทีเดียว ส่วนความต่างกันในเหตุจตุกะเป็นต้นพึงทราบ
อย่างนี้ ในเหตุจตุกะก่อน.
อวิชฺชา เหตุ อสฺสาติ อวิชฺชาเหตุโก อวิชชาเป็นเหตุแห่ง
สังขารนี้ เพราะเหตุนั้น สังขารนี้ จึงชื่อว่า อวิชฺชาเหตุโก (มีอวิชชาเป็น